Cegła szamotowa to surowiec, który doskonale sprawdza się przy budowie kominków, palenisk, wędzarni lub wolnostojących pieców czyli wszędzie tam, gdzie występują ekstremalnie wysokie temperatury. Po wygaśnięciu ognia, cegła szamotowa bardzo długo oddaje ciepło, utrzymując wysoką temperaturę. To niewątpliwie jeden z najlepszych sposobów na akumulację ciepła i jeden z najczęściej wybieranych po tym kątem surowców.
Cegła szamotowa – co to jest
Szamot to surowiec, który powstaje po wypalaniu gliny lub łupków i zmieleniu otrzymanego fabrykatu.Do jego produkcji wykorzystywane są m.in. tlenki glinu lub ditlenki krzemu, bogate w duże ilości związków chemicznych o wysokiej temperaturze topnienia. Ze sproszkowanego szamotu, i wypełniaczy takich jak: grafit, gruboziarniste ziarna kwarcu czy koks, powstaje – po obróbce, wypalaniu i formowaniu – cegła szamotowa.
Cegły szamotowe dzięki swoim właściwościom stosowane są w budownictwie już od dawna. Ze względu na dużą akumulację ciepła, stosowane są w wyłożeniach pieców przemysłowych, instalacjach kominowych, kominkach domowych, paleniskach oraz wolnostojących piecach grzewczych. Ogniotrwałe cegły są odpowiednie zarówno do stosowania wewnątrz, jak i na zewnątrz, do użytku w warunkach domowych i przemysłowych.
Cegła szamotowa – właściwości i zalety
Cegłę szamotową cechuje przede wszystkim ponadprzeciętna odporność na działanie ognia i gwałtowne zmiany temperatury. Pod jej wpływem cegła nie ulega pęknięciom, nie odkształca się i nie zmienia wymiarów. Jest też wytrzymała na ściskanie i ścieranie, a przy tym nadaje się do obróbki, dzięki czemu doskonale sprawdza się jako materiał do budowy przewodów kominowych. Cegła szamotowa bardzo powoli oddaje zgromadzone ciepło, dzięki czemu nawet po wygaśnięciu ognia długo utrzymuje temperaturę.
Cegła szamotowa – ogniotrwałość
Ogniotrwałość cegły szamotowej wyrażana jest za pomocą trzech klas:
As — czyli najwyższa klasa ognioodporności. Cegły oznaczone tą kategorią wytrzymują temperaturę wynoszącą nawet 1900︒C;
Bs — nieco niższa klasa, cegły tego gatunku wytrzymują temperaturę do 1700︒C;
Cs — najniższa klasa ogniotrwałości, cegła o tych parametrach wytrzymuje temperaturę do 1600 ︒C.
Najczęściej i najchętniej wybieranym gatunkiem cegły szamotowej przeznaczonej do użytku w warunkach domowych jest cegła klasy Bs, ponieważ wiekszość domowych palenisk czy wędzarni osiąga temperaturę nie większą niż 1400︒C.
Cegła szamotowa – inne parametry
Oprócz wysokiej ogniotrwałości, cegła szamotowawyróżnia się też innymi parametrami, z których najważniejsze to:
– gęstość, która w przypadku cegły szamotowej wynosi nie więcej niż 2,5 kg/dm3. Im większa gęstość, tym większy ciężar cegły,
– wytrzymałość na ściskanie— w przypadku cegły szamotowej wynosi ona maksymalnie 20N/mm2,
– porowatość otwarta (najczęściej na poziomie 20%) – im większa ilość porów w materiale, tym wyższa jego chłonność,
– współczynnik liniowej rozszerzalności cieplnejczyliwspółczynnik, który określa względną zmianę długości materiału na każdy stopień zmiany temperatury. W przypadku cegieł szamotowych współczynnik ten wynosi do 0,55%, co oznacza, że materiał nie zmienia swojego rozmiaru pod wpływem temperatury.
Co jeszcze warto wiedzieć
Standardowe wymiary cegły szamotowej to 230 mm x 114 mm x 64 mm. Dostępne są również płytki szamotowe, których grubość jest o połowę mniejsza, istnieje też możliwość zamówienia cegły o niestandardowym rozmiarze, dopasowanym do indywidualnych potrzeb.
Nie bez znaczenia jest kolor cegły szamotowej. Często cegła o barwie przypominającej różne odcienie bieli jest słabszej jakości, ponieważ nie została wypalona w piecu i dzięki temu jest podatna na zniszczenie. Cegła o najlepszych właściwościach ma kolor słomkowy, delikatnie wpadający w brąz.
Do budowy z użyciem cegieł szamotowych należy użyć zaprawy szamotowej, o właściwościach zbliżonych do właściwości samych cegieł. Przy montażu cegły szamotowej w piecu CO, warto zwrócić uwagę na ilość dodawanej zaprawy. W niektórych przypadkach zaprawa szamotowa powinna stanowić około 20%, a w innych sytuacjach lepiej w ogóle jej nie dodawać.
Tekst: Dorota Filip