Zagadnienie związane z przyłączem kanalizacyjnym i wodociągowym od wielu lat budziło kontrowersje. Zmiana stanowiska Sądu Najwyższego w czerwcu 2017 r. jest zdecydowanie niekorzystna dla konsumentów.
Sąd Najwyższy w uchwale podjętej przez siedmiu sędziów stwierdził, że przyłącza kanalizacyjne i wodociągowe biegną również poza granicą nieruchomości. Uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie skierowane do Sądu Najwyższego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Stanowisko Prezesa UOKiK – po stronie konsumentów
Prezes UOKiK podziela stanowisko, zgodnie z którym przewody znajdujące się poza granicą nieruchomości odbiorcy nie są przyłączami, tylko przewodami. Sąd Najwyższy również reprezentował takie stanowisko – wyraził je w uchwale wydanej w 2007 r. Dla konsumentów taka interpretacja definicji zawartych w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków była korzystna. Przewody znajdujące się poza granicą działki konsumenta nie były uznawane za przyłącza, więc konsument ponosił koszty wyłącznie za budowę, podłączenie i utrzymaniem odcinka na terenie posesji. W razie sporu między przedsiębiorstwem a konsumentem, sądy wydawały wyroki na korzyść konsumentów, zgodnie z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego.
Przedsiębiorstwa wodno – kanalizacyjne stały na zupełnie innym stanowisku uznając, że przyłącza biegną także poza granicą nieruchomości odbiorcy. Dlatego żądali od konsumentów pokrycia kosztów prac wykonywanych między domem a siecią. Praktyki tego rodzaju zostały uznane wielokrotnie przez Prezesa UOKiK za nadużywanie pozycji dominującej.
Zmiana orzecznictwa
Do 2014 r. linia orzecznicza w tej kwestii była jednolita i zgodna ze stanowiskiem Prezesa UOKiK. Niemniej w dwóch sprawach sąd przyznał rację zakładom wodociągowym. Jeden ze sporów znalazł finał przed Sądem Najwyższym. W dniu 22 czerwca 2017 r. Sąd Najwyższy podjął w tej sprawie uchwałę stwierdzając, że przyłącze kanalizacyjne jest to przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy z siecią kanalizacyjną – od studzienki do sieci kanalizacyjnej.
Wszystko zależy od studzienki
Definicja przyłącza kanalizacyjnego została skonstruowana w taki sposób, że zakończenie przyłącza może być wyznaczone przez sieć lub granicę nieruchomości. Granica nieruchomości ma charakter subsydiarny (pomocniczy) i można je zastosować wyłącznie wtedy, gdy na działce odbiorcy usług zakładu wodociągowego nie ma studzienki.
Jeżeli zatem na terenie posesji nie ma studzienki, przyłącze kończy się wraz z granicą posesji. Gdy na terenie działki jest studzienka, przyłącze biegnie także poza granicami działki, a osoba wnioskująca o przyłączenie do sieci może być obciążona przez przedsiębiorstwo wodno – kanalizacyjne kosztami prac wykonywanych także poza granicami jego posesji.
Zmiana stanowiska Sądu Najwyższego została uargumentowana tym, że za pierwotnym stanowiskiem, podzielanym przez Prezesa UOKiK przemawiało zbyt mało argumentów. Jednocześnie Sąd Najwyższy przyznał, że jest świadomy odpowiedzialności, jaka wiąże się z wydaniem takiej uchwały i jej konsekwencji dla konsumentów.