Właściwie każdy proces obróbki materiału kończy się wygładzaniem jego powierzchni. Mając specjalistyczną wiedzę, umiejętności, odpowiednie narzędzia i materiały ścierne, możemy tę czynność wykonać samodzielnie. Podstawowa zasada głosi, że do wygładzenia powierzchni miękkich (drewno, metale miękkie) wykorzystywane są ściernice twarde. Są one również przydatne w szlifowaniu na mokro, czyli wtedy, kiedy jest stosowane chłodziwo. W przypadku materiałów twardych (kamień, stal, szkło) stosuje się ściernice miękkie. Dobór ściernic jest determinowany materiałem do szlifowania i zakresem prac, które chcemy wykonać. Dość popularnym rodzajem ściernic jest ściernica trzpieniowa.
Czym są ściernice trzpieniowe?
Ściernica trzpieniowa jest rodzajem kamienia szlifierskiego, który jest osadzony na trzpieniu o określonej średnicy. Najczęściej spotykane wielkości to: 2, 3, 6, 8, 10, 15, 20, 25 mm. Spotyka się też większe – nawet do 100 mm. Różne są też kształty ściernic trzpieniowych. Najpopularniejszy jest walec, ale dostępne są ściernice: kuliste, stożkowe, garnkowe, kulisto-walcowe, ostrołukowe. Ta uniwersalność wielkości i kształtów powoduje, że sprawdzają się w szlifowaniu niewielkich elementów, szlifowaniu wewnętrznym, obróbce powierzchni, szlifowaniu spawów, fazowaniu zaokrągleń; stępiają ostre krawędzie i ostrzą narzędzia. Należy pamiętać, że ściernice są niezbędnym elementem takich urządzeń jak: frezy, noże krążkowe, piły tarczowe. Wykorzystywane są też w przemyśle maszynowym, zakładach naprawczych, odlewniach i kuźniach.
Parametry ściernic trzpieniowych
Dobierając ściernicę należy zwrócić uwagę przede wszystkim na twardość. Stopień twardości natomiast zależy od materiału z jakiego została wykonana. Tu istotną sprawą jest zastosowane ziarno. Ziarno może być minerałem naturalnym (korund, kwarc, szmergiel, krzemień) lub otrzymywanym sztucznie (węglik krzemu, elektrokorund, sztuczny diament, węglik boru, azotek boru). Ze względu na koszty, częściej wykorzystuje się ziarna sztuczne. Przy wytwarzaniu ściernic niezbędne jest spoiwo, które trwale wiąże ziarna z podłożem. Najpowszechniej stosowanymi spoiwami są: ceramiczne, bakelitowe, gumowe, magnezytowe, silikatowe, szelakowe. Za pomocą ściernic trzpieniowych można szlifować żeliwo, różne gatunki stali, metale nieżelazne, stal nierdzewną, a także drewno, tworzywa sztuczne o różnej twardości i gumy. Ważnym parametrem są kształt i wielkość. Ściernice o małej średnicy są wykorzystywane w miejscach trudnodostępnych.
O czym warto wiedzieć dobierając ściernice trzpieniowe?
Wybór odpowiedniej ściernicy wpływa na końcowy efekt pracy. Z tego powodu warto sobie przyswoić podstawowe zasady przy jej wyborze:
- do twardych materiałów używa się miękkich ściernic, do miękkich twardej (przy szlifowaniu materiału twardego, ziarna ścierne szybko się tępią, a miękka ściernica umożliwia ich szybkie usunięcie i odsłonięcie nowej ostrej warstwy, przy miękkim materiale ziarna tępią się wolniej, dzięki czemu używanie twardej ściernicy jest bardziej ekonomiczne),
- do szlifowania większych powierzchni, lub powierzchni przerywanych, używa się ściernic miękkich,
- ściernice miękkie są stosowane przy materiałach, gdzie niedopuszczalne jest wydzielanie się dużej ilości ciepła,
- ściernice o średnicach poniżej 30 mm powinny być drobnoziarniste i twarde,
- przy szlifowaniu na sucho używa się ściernic miękkich,
- do szlifowania gwintów, materiałów o niewielkiej średnicy, detali cienkościennych należy wybrać ściernice twarde, a nawet bardzo twarde,
- przy obrabianiu krawędzi używa się ściernic twardych.
Używanie ściernic trzpieniowych – zasady bezpieczeństwa
Wszystkie rodzaje ściernic podatne są na łamanie i uszkodzenia mechaniczne. Powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach – chodzi o temperaturę i wilgotność. Podczas prac szlifierskich należy zadbać o bezpieczeństwo. Obrabiany przedmiot musi być umieszczony tak, by się nie przesuwał. Prace należy przeprowadzać w sporej odległości od materiałów łatwopalnych. Dobrze jest przewidzieć kierunek iskier podczas szlifowania. Szlifowanie kamienia lub innych materiałów, które mogą się kurzyć, lepiej jest wykonać na świeżym powietrzu. W innym przypadku, dodatkowym zabezpieczeniem powinna być maseczka. Niezbędne są oczywiście inne środki ochrony osobistej: fartuch i godle. Nawet przy wykonywaniu prostych czynności obróbki materiału, z użyciem ściernic trzpieniowych, należy zachować podstawowe zasady bezpieczeństwa.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska
Fot. pixabay