Przedstawiając procedurę odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych, wypada przypomnieć, że przepisy te normują warunki techniczne, którym powinny odpowiadać obiekty budowlane, oraz warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych.
„Sztandarowym” przykładem aktu prawnego zawierającego tego rodzaju przepisy jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zasadniczo, legalność robót budowlanych, a przez to poniekąd legalność samej inwestycji, jest uwarunkowana od przestrzegania przepisów techniczno-budowlanych. W prawie budowlanym przewidziano jednak sytuacje, w której inwestor może nie zastosować się do przepisów techniczno-budowlanych.
W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia lub bezpieczeństwa, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego – ograniczenia dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dn. 19.07.2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, oraz nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.
Zgody na odstępstwo udziela albo odmawia udzielenia organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane. Prawo budowlane stanowi wprost o udzieleniu albo odmowie zgody na odstępstwo przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Przepisy prawa budowlanego nie stanowią o odstępstwie od przepisów techniczno-budowlanych w odniesieniu do tzw. trybu zgłoszeniowego.
Na tle art. 7 ust. 1-2 prawa budowlanego ujawniają się następujące wątpliwości – a mianowicie, czy procedura odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych znajduje zastosowanie również w postępowaniu ze zgłoszenia, i czy zgody na odstępstwo można udzielić albo odmówić na innym etapie procesu budowlanego aniżeli przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.
Jako trafny oceniam pogląd, że skoro ustawodawca w wyjątkowych przypadkach zezwala na odstępstwo w przypadku robót objętych pozwoleniem na budowę, a zatem inwestycji bardziej złożonych, nieracjonalne byłoby wyłączenie takiej możliwości w przypadku robót budowlanych o mniejszym stopniu skomplikowania (por. A. Gliniecki (red.), Prawo budowlane. Komentarz, wyd. III, 2016, Lex/el. [za:] A. Ostrowska, glosa do wyroku NSA
z dn. 22.12.2009 r., II OSK 1951/08, s. 80-81).
W wyroku przywołanym przez zacytowanego Komentatora Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził definitywnie, że literalna wykładnia art. 9 ust. 1-4 prawa budowlanego jest niewystarczająca dla prawidłowego stosowania tego przepisu. Literalna wykładnia nakazywałaby ograniczenie procedury odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych wyłącznie do postępowania w przedmiocie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę
albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę, co w judykaturze zanegowano.
Co natomiast tyczy się etapu procesu budowlanego, na którym dopuszcza się skuteczne procedowanie w przedmiocie udzielenia albo odmowy zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, w doktrynie, w ślad za orzecznictwem sądów administracyjnych, dopuszcza się stosowanie odstępstw również na innych etapach aniżeli wydanie pozwolenia na budowę (por. A. Plucińska-Filipowicz (red.), M. Wierzbowski (red.), Prawo budowlane. Komentarz, wyd. IV, 2021, Lex/el.)
Reasumując, dopuszcza się stosowanie procedury odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych również w trybie zgłoszeniowym, oraz także na etapach procesu budowlanego innych aniżeli wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę.
prawnik/aplikant radcowski Miłosz Bagiński-Żyta
Artykuł sponsorowany