Wybór projektu domu jednorodzinnego zabiera inwestorom z reguły bardzo dużo czasu. Trzeba zastanowić się nie tylko nad typem bryły budynku, materiałami budowlanymi, elementami wykończenia, rozkładem pomieszczeń, ale i wieloma innymi detalami, które sprawią, że zbudujemy dom marzeń. Bardzo często oglądając projekty mamy niestety wrażenie, że wszystkie są do siebie podobne. Zazwyczaj są oparte na bazie prostokąta lub kwadratu i wyglądają jakby były zbudowane z klocków. Dlatego duże zainteresowanie wzbudzają projekty, odbiegające od standardowych. Do takich należą projekty domów z wykuszem, przełamujące prostotę linii budynku, a jednocześnie pozwalające zyskać dodatkową powierzchnię mieszkalną.
Wykusz? A co to takiego?
Definiując określenie „wykusz”, musimy odwołać się do architektury Bliskiego Wschodu, w której jest niezwykle popularny. W kulturze arabskiej miał przede wszystkim funkcję obronną. Ze względu na budowę, pozwalał na obserwowanie ewentualnych zagrożeń lub zbliżającego się nieprzyjaciela. Często służył też jako strzelnica. Obecnie takiej roli już nie pełni. Ten element konstrukcyjny jest niczym innym jak wystającym elementem bryły budynku, nadwieszonym powyżej parteru, na wysokości jednej lub kilku kondygnacji. Nie należy go mylić z ryzalitem, sięgającym od fundamentów, aż po dach. Wykusz może być większą konstrukcją z oknami albo niewielką wnęką, dodającą eleganckiego i nieoczekiwanego charakteru naszemu domowi. Zanim jednak zdecydujemy się na taką konstrukcję, warto znać koszty oraz zalety i wady rozwiązania.
Zalety posiadania wykuszu w domu
Wykusz urozmaica estetykę domu. Zamiast prostej, standardowej konstrukcji uzyskujemy bryłę domu o niebanalnym charakterze. Oczywiście wykusz musi być spójny z całym projektem domu, z wybranym stylem architektonicznym. Nie można do prostej bryły dodać wykusz o bardzo ozdobnej konstrukcji. To po prostu nie będzie pasowało i zamiast perełki uzyskamy krzykliwy element wywołujący uśmiech politowania. Wykusz pozwala na doświetlenie pomieszczeń światłem naturalnym. Płaszczyzna elewacji, wysunięta poza zasadniczą bryłę budynku, uzupełniona oknami, zajmującymi przynajmniej ¾ wysokości ścian, zyskuje na charakterze, jest elegancka i zarazem praktyczna, ze względu na mniejsze zużycie światła sztucznego. To doskonałe pomieszczenie na choćby przechowywanie roślin wymagających dużej ilości światła słonecznego. Może pełnić też rolę kącika wypoczynkowego lub jadalnego. Doskonale nadaje się też do zabaw z dziećmi. Ze względu na położenie jest świetnym punktem widokowym, zwłaszcza, jeśli dom znajduje się blisko lasu, jeziora lub po prostu mamy widok na pięknie urządzony ogród. Wykusz powiększa również przestrzeń użytkową, oczywiście zależnie od wielkości. Zawsze jednak to będzie dodatkowe miejsce w domu.
Wykusz – czy ma jakieś wady?
W tym wypadku wady to przede wszystkim wyższe koszty inwestycji. Potrzeba więcej materiałów budowlanych, izolacyjnych, wykończeniowych. Dużym wydatkiem mogą być okna, które są zazwyczaj niestandardowe. Do budowy wykusza potrzebna jest też doświadczona ekipa budowlana, by nie popełnić błędów wykonawczych, mających wpływ na bezpieczeństwo inwestycji. Warto prawidłowo ocieplić wykusz, bo straty ciepła mogą być duże, zwłaszcza ze względu na duże okna, które powinny odpowiednie parametry izolacyjne. Z drugiej strony, latem, pomieszczenie może być przegrzane. Trzeba więc zainwestować w rolety lub żaluzje. Dom z wykuszem nie sprawdzi się na niewielkiej, wąskiej działce. Jeśli zdecydujemy się na projekt, z takim detalem architektonicznym, to powinien on być „wpisany” dobrze w otoczenie. W innym przypadku będzie prezentował się nieco karykaturalnie.
Wykusz w polskim domu
Wykusz zaczął zyskiwać na popularności w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Nie jest to nadal trend powszechny. Zainteresowani wykuszem są inwestorzy, którym zależy na zwiększeniu atrakcyjności budynku. Wykusz występuje w następujących kształtach: kwadratu, półkola, prostokąta, wielokąta. I ten ostatni jest najbardziej popularny w polskich domach. Ma od trzech do pięciu ścian i efektownie urozmaica ścianę domu. Przeszklenie nie musi się znajdować na wszystkich ścianach. Okna można umieścić od frontu, lub symetrycznie – po bokach. Zwróćmy uwagę na to, że okna są bardzo ważne. Pierwsza opcja to portfenetry, czyli okna wydłużone na całą wysokość ściany. Druga, to okna, których dolna krawędź znajduje się około 40 cm nad podłogą. Do takich okien idealnie pasują szerokie parapety, które po wyłożeniu poduszkami mogą pełnić rolę siedzisk. Ściany wykuszu najczęściej buduje się z takich samych materiałów jak cały budynek. Planując budowę należy pamiętać też o dachu, który powinien być tak ukształtowany, by odprowadzał wodę bez konieczności montowania orynnowania. Wykusz o nietypowym kształcie, to również konieczność nietypowych obróbek blacharskich.
Przemyślany i prawidłowo skonstruowany wykusz sprawia, że dom prezentuje się nienagannie i wyróżnia spośród innych nieruchomości. Jeśli mamy odpowiednie środki i sprawdzoną ekipę budowlaną, warto się pokusić o wykonanie tego elementu architektonicznego.
Autorka: Bogumiła Pierzchanowska
Fot. prjekt domu z wykuszem tooba.pl