Dysfunkcje narządów ruchu są drugą, obok chorób układu krążenia, przyczyną niepełnosprawności w naszym kraju. To powoduje, że wiele osób jest zmuszonych poruszać się na wózkach inwalidzkich. Dużo się pisze o trudnościach towarzyszących osobom poruszającym się na wózkach w przestrzeni publicznej, znacznie mniej o problemach, które muszą pokonywać we własnych domach i mieszkaniach. W jaki sposób dostosować mieszkanie do potrzeb osób poruszających się na wózku? Oto najważniejsze zasady.
Usuwanie barier komunikacyjnych
Dostosowanie tradycyjnie urządzonego mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej ruchowo to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych – wszystko zależy od tego, jak bardzo chcemy ingerować w przestrzeń i jakich dokonywać zmian. W przypadku mieszkania w stanie deweloperskim, wydatki będą zbliżone do tych, ponoszonych podczas urządzania mieszkania tradycyjnego. Najważniejsza zasada obowiązująca podczas aranżacji mieszkania dla osoby poruszającej się na wózku brzmi: im więcej miejsca, tym lepiej. Ta zasada obowiązuje bez względu na to, czy osoba niepełnosprawna mieszka sama, czy z osobą zdrową. I w jednym, i w drugim przypadku powinna mieć możliwość samodzielnego wykonywania wszystkich podstawowych czynności. Wszystkie zmiany powinny być konsultowane z osobą niepełnosprawną, bo to ona będzie z nowych udogodnień korzystała. Najważniejsze są progi i drzwi. Jeśli chodzi o progi, to najlepiej, by ich w ogóle nie było. Natomiast drzwi powinny mieć przynajmniej 90 cm szerokości. Standardowy wózek inwalidzki ma 56,5-69 cm szerokości i 112 cm długości, ale są modele mniejsze – i każdy z nich powinien się bez problemu zmieścić w drzwiach, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. W tym miejscu warto powiedzieć o umieszczeniu na odpowiedniej wysokości klamek i włączników. Ważne, by były zainstalowanie nie wyżej niż na wysokości 90 cm od podłogi.
Jak urządzić kuchnię dla osoby na wózku inwalidzkim?
W kuchni powinno być jak najmniej mebli wolnostojących, które jedynie „zawadzają”. Blaty robocze najlepiej zainstalować na wysokości około 70-80 cm. Ich głębokość nie powinna być większa niż 60 cm. Najlepiej, by były wysuwane, żeby osoba niepełnosprawna mogła łatwo z takiej szafki skorzystać. Ważnym elementem jest dobre oświetlenie blatów i mebli. Są obecnie dostępne szafki, które można elektronicznie opuszczać, ale jest to opcja bardzo droga. Taniej będzie odpowiednio kuchnię zaprojektować i przeanalizować kolejne elementy z osobą poruszającą się na wózku, a także zachęcić ją do przetestowania proponowanych rozwiązaniach. Istotne będzie zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa przy samodzielnym przygotowaniu posiłków. Głównie chodzi o odpowiednio zainstalowaną kuchnię z piekarnikiem. Ułatwieniem są na pewno poręcze i uchwyty instalowane w newralgicznych miejscach. Podłoga powinna zapewniać dobrą przyczepność dla wózka inwalidzkiego i być antypoślizgowa.
Jak urządzić łazienkę dla osoby na wózku inwalidzkim?
Łazienka dla osoby jeżdżącej na wózku musi być przede wszystkim bezpieczna, skąd konieczność zamontowania antypoślizgowej podłogi. Drugi niezbędny element to stabilne i mocne uchwyty, które pomagają podnieść się i bezpiecznie użytkować łazienkę. Uchwyty są konieczne obok umywalki, muszli sedesowej i brodzika. Misa umywalki powinna się znajdować powyżej kolan osoby na wózku, dlatego jej optymalna wysokość to 60-80 cm od podłogi. Najlepiej sprawdzą się baterie na fotokomórkę, ewentualnie z długimi uchwytami. W strefie umywalki dobrze będzie funkcjonowało lustro na wysięgniku. Najlepszym rozwiązaniem dla osób niepełnosprawnych ruchowo w strefie kąpieli jest kabina prysznicowa wykonana z płytek, z wykorzystanie odpływu liniowego. To umożliwia całkowitą likwidację progów. Niezbędne elementy to płytki antypoślizgowe, poręcze oraz stabilne siedzisko. W takiej kabinie warto zainstalować baterię podtynkową, by powiększyć przestrzeń. Nie można też pomijać strefy WC. Sama miska klozetowa (idealnym rozwiązaniem jest WC z funkcją bidetu i suszenia) powinna być wydłużona. Warto ją zainstalować na wysokości podobnej do tej, którą posiada wózek, czyli około 50 cm od posadzki. Obowiązkowe są bardzo solidne uchwyty boczne, niezbędne przy przesiadaniu się osoby niepełnosprawnej z wózka na muszlę. Planując adaptację łazienki dla osoby na wózku trzeba mieć zawsze na uwadze jej osobiste potrzeby i preferencje, a także bezpieczeństwo użytkowania.
Adaptacja mieszkania na potrzeby osoby na wózku inwalidzkim – co jeszcze?
Miejsce do spania i wypoczynku to przede wszystkim łóżko. Należy je dobrać do stopnia niepełnosprawności, ale i możliwości przeprowadzania ewentualnej rehabilitacji. Wygodne łóżko powinno mieć wymiar minimum 90×200 cm, a dodatkowym wyposażeniem mogą być ruchome barierki, które zapewnią bezpieczeństwo podczas snu. Do łóżka powinien być dostęp z obu stron. Jeśli chodzi o pozostałe meble, to osoba z niepełnosprawnością powinna mieć do nich swobodny dostęp. Urządzając tego typu mieszkanie rezygnujmy z niepotrzebnych mebli, gadżetów. Na pierwszym planie powinna być wygoda i bezpieczeństwo osoby poruszającej się na wózku.
Tekst: Bogumiła Pierzchanowska
Fot. Espressolia, pixabay