Wybór materiału na pokrycie dachowe może przysparzać nieco problemu. Inwestor musi zastanowić się nad kosztami, trwałością, estetyką i specyfiką dachu. Obecnie, za najpopularniejsze materiały do wykończenia dachu uchodzą: dachówka ceramiczna i blachodachówka, które wyróżniają się ceną i jakością. Alternatywą dla popularnych materiałów może być tzw. strzecha, czyli pokrycie dachowe ze słomy lub trzciny, stosowane szczególnie w domach o tradycyjnej architekturze. Strzecha jest nie tylko oryginalna, ale ma doskonałe właściwości akustyczne i termoizolacyjne. Niestety, więźba dachowa powinna mieć wtedy specjalną konstrukcję, by utrzymać ciężar trzcinowego dachu. Czy warto współcześnie zakładać strzechę, gdy na rynku dostępnych jest wiele praktyczniejszych i tańszych materiałów? Przeanalizujmy problem.
Jak to dawniej bywało?
Jeszcze w latach trzydziestych ubiegłego stulecia, pokrycia słomiane były powszechnie stosowane, szczególnie na polskiej wsi. Strzechę wykonywano ze wcześnie skoszonej słomy, odpowiednio wymłóconej i spleconej w tzw. wykręcaki, powstałe z dwóch snopków. Wykręcaki były następnie mocowane dwuwarstwowo do łat dachowych, a potem przybijane kołkami, by nawet największy wiatr nie narobił szkód. Ale tego typu dachy były znane w innych częściach Europy. Zależnie od lokalnej tradycji, dachy wykonywano z trawy, siana, słomy, trzciny lub wrzosu, czyli materiału dostępnego na miejscu. Nic dziwnego, że były to konstrukcje tanie i idealnie wkomponowane w krajobraz.
Strzecha – czy to nadal modne?
Dawniej, do pokrycia dachów strzechą, używano słomy. Ponieważ jej jakość z czasem się pogorszyła, obecnie używa się trzciny. Okazuje się, że jest to pokrycie nadal modne, chociaż nie tak powszechne. Rzadziej jest spotykane na domach prywatnych, częściej na przydrożnych karczmach, czasami hotelach, restauracjach. Jeśli wykorzystywana jest w budynkach prywatnych, to raczej tych tradycyjnych, w stylu dworków szlacheckich. Zdarzają się również projekty łączące nowoczesny minimalizm budynku z tradycyjnym pokryciem dachowym, jakim jest strzecha.
Budowa dachu z trzciny – technologia
Podkład pod dach z trzciny musi spełniać określone normy. Obliczono, że 1 m2 pokrycia z trzciny waży nawet 70 kg i dlatego konstrukcja dachowa powinna być wykonana podobnie do tej pod dachówkę. Snopki trzciny, o długości 140-200 cm, układa się pod kątem 40° – 60° na grubości ok. 35 cm. Na 1 m2 poszycia dachowego potrzeba przynajmniej 12 snopków trzciny, które są przytwierdzane do dachu za pomocą drutu chromo-niklowego. Kalenica natomiast jest wykończona trzciną, darnią lub innymi tego typu materiałami, a następnie wzmocniona żerdziami, ewentualnie siatką metalową. Przy takich dachach nie montuje się rynien, dlatego poszycie musi być mocno wysunięte poza obręb dachu, a wokół domu dobrze jest wykonać pierścień z drobnych kamieni, by woda mogła tam wsiąkać. W przypadku strzechy, elementem niezbędnym jest instalacja odgromowa. Całość konstrukcji z trzciny impregnuje się specjalnymi środkami. Co kilka lat impregnacja powinna być powtarzana.
Zalety dachów z trzciny
Trzcina jest materiałem naturalnym, czyli jest przyjazna dla środowiska i zapewnia naturalny obieg powietrza w budynku. Strzecha, dach z trzciny ma świetne właściwości izolacyjne: akustyczne i termiczne. W pomieszczeniach przykrytych strzechą jest cicho, niezależnie od warunków panujących na zewnątrz. Doskonała izolacja termiczna pomaga utrzymać ciepło zimą i chłodzić budynek w upalne lato. Wbrew powszechnemu przekonaniu, dachy z trzciny są trwałe i odporne na działanie różnorodnych czynników atmosferycznych, a także na grzyby i pleśń. Nie można też zapomnieć o walorach estetycznych. Piękna strzecha naturalnie koresponduje z sielskim otoczeniem, wyróżnia się na tle innych pokryć dachowych.
Dach z trzciny – to wymaga uwagi
Dachy z trzciny, chociaż ekologiczne i estetyczne, wymagają jednak odpowiednich starań i konserwacji. Już na etapie kładzenia pokrycia, wymagana jest pomoc specjalistycznej ekipy. Na prawidłowym położeniu strzechy trzeba się po prostu znać, pamiętając o odpowiednim mocowaniu i izolacji. Dachy z trzciny mają niestety krótszą żywotność niż tradycyjne. Trzcina, nawet odpowiedni zaimpregnowana, może zmieniać się pod wpływem wilgoci i promieniowania UV. Jest też podatna na uszkodzenia powodowane przez owady i ptaki. Musi być więc systematycznie konserwowana, naprawiana i dezynfekowana. Wtedy posłuży przez długie lata.
Dachy z trzciny – co mówi prawo?
Polskie prawo budowlane dopuszcza strzechę jako jedną z metod krycia dachu. Oczywiście muszą być spełnione określone warunki dotyczące materiału, jego parametrów technicznych, odporności na warunki atmosferyczne i co bardzo ważne w tym miejscu – pożarowe. Jeśli chodzi o ten ostatni aspekt, to dachy z trzciny muszą być odpowiednio impregnowane i zabezpieczane środkami nadającymi odporność na ogień. Aby zminimalizować ryzyko pożaru, konieczne jest wykonanie odpowiedniej izolacji za pomocą materiału niepalnego i zachowanie odpowiednich odległości między trzciną a innymi materiałami budowlanymi.
Dach z trzciny – podsumowanie
Dach z trzciny to idealne połączenie tradycji i nowoczesności. Doskonale wpisuje się we współczesne tendencje ekologiczne. Jeśli szukamy rozwiązań niebanalnych, a jednocześnie nawiązujących do tradycji, możemy na takie pokrycie dachowe się zdecydować, nie zapominając jednocześnie o wyzwaniach związanych z jego konserwacją.
Autorka: Bogumiła Pierzchanowska
Fot. analogicus, pixabay.com
Budujesz? Siatka budowlana to niezbędny element – sprawdź dlaczego!