Ościeżnica to element konstrukcyjny niezbędny do zamocowania drzwi i okien. Do jej produkcji są wykorzystywane rozmaite materiały, choć najczęściej dostępne są ościeżnice wyprodukowane z drewna, tworzywa sztucznego bądź metalu.
Konstrukcja ościeżnicy jest zbudowana z trzech podstawowych elementów, takich jak dwie belki pionowe (baza) i jedna belka pozioma (nadproże). Ościeżnica pełni rolę ramy dla drzwi lub okna oraz pełni funkcje estetyczne. Dlatego przy wyborze ościeżnicy warto kierować się zasadą jednolitości wyglądu ościeżnicy i montowanego okna lub drzwi. Przy wyborze ramy należy zwrócić uwagę także na rodzaj konstrukcji. W zależności od rodzaju konstrukcji można wyróżnić ościeżnice stałą i regulowaną. Stała ościeżnica charakteryzuje się niezmienną szerokością. Regulowana ościeżnica umożliwia dostosowanie szerokości do grubości ściany.
Plusy i minusy stałej ościeżnicy
Stała ościeżnica jest dostępna w niższej cenie, z uwagi na ograniczone możliwości montażu – jej szerokość jest z góry ustalona i niezmienna. W związku z powyższą cechą stała ościeżnica może być zastosowana tylko przy ścianach posiadających grubość wynoszącą ok. 6 – 10 cm. Brak możliwości regulacji powoduje, że założenie ościeżnicy w przypadku nierównej powierzchni ściany to nie lada wyzwanie.
Stała ościeżnica nie jest łatwa w montażu, ponieważ konieczne jest dopasowanie do siebie poszczególnych jej elementów. Najpierw belki pionowe i nadproże są ze sobą łączone przy użyciu wkrętów, a następnie przykładane do otworu drzwiowego. Po jej zamontowaniu efekt estetyczny może wymagać poprawy, dlatego mimo niskiej ceny samej ościeżnicy, koszt wykonania montażu zostaje powiększony o wydatki związane z zakupem elementów maskujących, takich jak listwy dekoracyjne. Za pomocą ozdobnych listew można efektownie zakryć miejsca łączenia. Ościeżnice tego typu nie s wyposażone opaski maskujące w odróżnieniu od regulowanej ościeżnicy.
Niemniej w niektórych miejscach zdecydowanie lepiej sprawdzają się ościeżnice posiadające stałą szerokość, np. w niewielkich pomieszczeniach. Ościeżnica regulowana ze względów technicznych nie może być stosowana także w przypadku, gdy drzwi są umiejscowione na styku ścian prostopadłych, gdzie nie zmieszczą się opaski maskujące.
Wady i zalety regulowanej ościeżnicy
Podstawową wadą regulowanej ościeżnicy jest wysoka cena w porównaniu do stałej ościeżnicy oraz ograniczone zastosowanie. Nie można stosować ich do ścian, których grubość wynosi mniej niż 7,5 cm. Można natomiast wykorzystać je w przypadku ścian o grubości nawet do 28 cm. Konstrukcja regulowanej ościeżnicy jest bardziej masywna, dlatego w mniejszych pomieszczeniach może to powodować optyczne pomniejszenie wnętrza. Regulowana ościeżnica nie sprawdzi się także w przypadku montażu drzwi, które są umiejscowione na styku dwóch ścian.
Ościeżnica regulowana sprawdza się w przypadku starych budynków, których ściany mają nietypową grubość, ale większą niż 7,5 cm. Regulowane opaski maskujące ościeżnic skutecznie obejmują ścianą po obu stronach dając estetyczny efekt.
Zaletą regulowanej ościeżnicy jest także łatwiejszy montaż. Ościeżnice regulowane są wykonane w taki sposób, że osoba montująca ościeżnicę może ją w pewnym zakresie regulować – zwykle do ok. 2 cm. Ościeżnice regulowane są mocowane przy pomocy kołków lub dybli oraz przy użyciu pianki montażowej.
Specyficzną odmianą ościeżnicy regulowanej jest ościeżnica renowacyjna, która pod względem wyglądu nie odbiega od pierwowzoru. Posiada ona jednak bardziej opaskową obudowę, dzięki której można ukryć starą, metalową framugę, bez potrzeby wymian skrzydła drzwiowego czy jej demontażu. Ościeżnica renowacyjna jest nazywana także nakładkową.
Przy wyborze ościeżnicy należy wziąć pod uwagę nie tylko kwestie związane z wadami i zaletami oraz ceną. W pierwszej kolejności warto ocenić, czy warunki techniczne pomieszczenia i otworu drzwiowego, w którym ma zostać zamontowana ościeżnica nie dyktują określonego rodzaju konstrukcji. W drugiej kolejności należy dobrać ościeżnicę pod względem estetycznym do kolorystyki i wzoru skrzydła oraz stylu aranżacji wnętrza.