Pasy wielorowkowe coraz częściej zastępują tradycyjne pasy klinowe – ze względu na mniejszą grubość, lecz większą wytrzymałość. Czym wyróżnia się to relatywnie nowe rozwiązanie? Gdzie się je wykorzystuje oraz jakie korzyści dają pasy wielorowkowe? Zastosowanie, cechy, zalety, warianty i nowe elementy konstrukcyjne czy funkcjonalne pasów wielorowkowych – o tym w naszym poradniku. Sprawdź!
Czym charakteryzują się pasy wielorowkowe?
Pas wielorowkowy (nazywany też wieloklinowym) jest relatywnie nowym wariantem pasa klinowego: zasada działania jest taka sama, a względem konstrukcji przypomina pas klinowy zespolony. Wytwarza się go w technologii rękawowej, stosując jako warstwę wytrzymałościową kord nawinięty spiralnie na całej szerokości rękawa produkcyjnego. Pod kątem wymiarów trapezu i podziałki międzyżebrowej („p”) wyróżnia się sześć grup pasów wielorowkowych, oznaczonych literami:
- H – „p” = 1,60 mm,
- TB2 – „p” = 2 mm,
- J – „p” = 2,34 mm,
- K – „p” = 3,56 mm,
- L – „p” = 4,70 mm,
- M – „p” = 9,40 mm.
Pasy wielorowkowe są zbudowane z elastycznego cięgna wewnętrznego, które łączy się z wieloklinową cierną powierzchnią pracującą, oraz warstwy górnej: zewnętrznej. Do ich produkcji wykorzystuje się gumę bądź poliuretan (do wykonania cięgna zwykle elastyczny poliamid). Cięgna połączone z mieszanką poliuretanową lub gumową sprawiają, że pasek rozciąga się wzdłuż profilu rowkowego na całej długości. Często stosuje się w nich też elementy włókiennicze z poliestru, aramidu i poliamidu, które wspierają efektywność przenoszenia mocy.
Jakie jest zastosowanie pasów wielorowkowych?
Zastosowanie pasów wielorowkowych to przede wszystkim przekładnie o dużych obrotach, ale przy małych średnicach kół i służące do przenoszenia dużej mocy. Poza napędami, głównymi i pomocniczymi, standardowymi i serpentynowymi (pasek może pracować od strony zarówno gładkiej, jak i rowkowanej, układając się w serpentynę i służąc do napędu wielu urządzeń), wykorzystuje się je też w transporcie, jako pasy odciągowe.
Pasy wielorowkowe jako elementy napędu stosuje się w różnego rodzaju maszynach z naprawdę wielu branż – od budownictwa i rolnictwa, przez motoryzację i sport, aż po sprzęt AGD. Główne obszary ich wykorzystania to m.in.:
- prasy,
- szlifierki,
- maszyny obróbcze do drewna,
- kompresory,
- wentylatory i klimatyzatory,
- turbiny wodne,
- pojazdy i maszyny rolnicze,
- drzwi automatyczne,
- przenośniki rolkowe i taśmowe.
Jakie mają zalety pasy wielorowkowe i jakie korzyści zapewniają?
Pasy wielorowkowe to pasy samo prowadzące się, które zapewniają cichą, płynną pracę dzięki skutecznej redukcji wibracji, stałej wartości naprężenia oraz brakowi efektu „trzepotania”. Ich zastosowanie pozwala też uniknąć problemów z zeskakiwaniem z kół pasowych. Są silnie odporne na rozciąganie, działanie oleju czy wysokie temperatury. A to wszystko zapewnia większy komfort pracy z urządzeniem, w którym zastosowano pasek wielorowkowy, i dłuższą żywotność napędu, a przy tym niższe koszty jego utrzymania.
Porównując pas wielorowkowy i tradycyjny pas klinowy lub gładki o dokładnie takiej samej szerokości, obserwuje się znacznie już większą powierzchnię kontaktu ciernego, co przekłada się na możliwość przenoszenia większej mocy bez konieczności podwyższania parametrów i szerokości elementu. Co więcej, szacuje się, że żywotność paska wielorowkowego jest przy tym nawet czterokrotnie wyższa.
Przy kompaktowej budowie przekładni zyskujemy przełożenia nawet 1:60 (kontra 1:20 w przypadku zwykłych pasów klinowych) i duże prędkości liniowe – nawet do 90 m/s. Do przenoszenia momentu obrotowego wystarczy tylko jeden pas.
Korzyści? Znaczna poprawa sprawności napędu przy jednoczesnym obniżeniu kosztu jego eksploatacji.
Jakie są warianty pasów wielorowkowych?
Jak już wspomnieliśmy, paski wielorowkowe dzieli się na sześć sekcji pod względem wymiarów trapezu i odległości między żebrami. Ponadto wyróżniamy pasy zwykłe i elastyczne, które przy stałym rozstawie osi można także zamontować bez stosowania dodatkowej regulacji naprężenia. Każda sekcja ma swój przedział długości dla produkowanych rękawów. A poza podziałką międzyżebrową produkty z poszczególnych grup różnią się jeszcze m.in.:
- grubością,
- masą liniową,
- maksymalną prędkością pasa,
- minimalną średnicą koła pasowego,
- minimalną średnicą koła pasowego na zgięciu,
- napięciem montażowym.
Długość rękawa zazwyczaj wyraża się długością podziałową mierzoną po kordzie (lecz w sprzedaży dostępne są również pasy w wariancie elastycznym bez kordu).
Jakie nowe rozwiązania pojawiają się w zakresie pasów wielorowkowych?
Dostawcy pasów wielorowkowych, m.in. firma Hutchinson, stosują obecnie w swoich wyrobach wiele innowacji, które podnoszą ich jakość i zwiększają żywotność, zmniejszając tym samym nakłady kosztów na utrzymanie maszyn.
Jednym z takich rozwiązań są liczne progi wzdłużne pasków, które otrzymuje się w procesie formowania – kontakt boku progu pasa i rowków w kole pasowym przenosi moment obrotowy. Pasy napędowe marki przekazują moc silnika do pompy olejowej, wytrzymując jej moment obrotowy i obciążenie silnika, są instalowane także w systemach o stałej odległości od środka do środka: dzięki temu pozwalają wykonać każdy rodzaj przekładni (m.in. serpentynowe zespoły pasów i elementów odbiorczych sprzężonych tylnych powierzchni, które zapewniają stały naciąg). Firma stosuje też technologię przenoszenia napędu z wału silnika na wałki podnośnika – pozwalając obsługiwać elementy ważące od zaledwie jednego kilograma do aż dwóch ton, czyli o niespotykanej dotąd rozpiętości, oraz zmniejszyć liczbę potrzebnych wałków.
Ponadto samo zastosowanie procesu formowania zwiększa jakość wyrobu: pas cechuje jeszcze wyższa wytrzymałość, co obniża koszty serwisowania.
Podsumowując, zastosowanie pasów wielorowkowych jest niezwykle szerokie i niesie liczne korzyści, które sprowadzają się do poprawy komfortu pracy i obniżenia kosztu utrzymania napędu. Pasy wielorowkowe produkowane są w kilku wariantach, a wiele firm stosuje nowe technologie, rozwiązania, które rewolucjonizują przekładnie: warto je poznać!
Grafika: Bing Ai