Problem mieszkaniowy w coraz większym stopniu zaczyna dotyczyć młodych Polaków. Ceny wyraźnie poszybowały w górę, trudniej jest uzyskać kredyt mieszkaniowy, a kolejne programy rządowe tylko komplikują rzeczywistość na rynku. W takiej sytuacji otrzymanie mieszkania w darze jest jak przysłowiowa wygrana w Totka. Pojawiają się jednak pytania jakie formalności trzeba będzie załatwić, by rzeczywiście wejść w posiadanie mieszkania i przede wszystkim – jaki podatek obdarowany zapłaci? W poniższym artykule przedstawimy najważniejsze informacje na ten temat.
Mieszkanie jako darowizna – formalności
Przekazanie mieszkania w formie darowizny najczęściej dotyczy najbliższej rodziny. Bardzo często rodzice kupują i przekazują mieszkanie dziecku zaczynającemu studia w innym mieście lub dziadkowie robią taki prezent wnukom. Oczywiście mieszkanie może być też przekazane innym członkom rodziny lub osobom niespokrewnionym. Trzeba jednak pamiętać, że prawo wyraźnie dzieli obdarowanych na grupy i jasno określa kwotę podatku, jaką muszą zapłacić. Podstawową sprawą jest, że każde przekazanie mieszkania w formie darowizny odbywa się w formie aktu notarialnego. Dzięki temu podatnik nie musi zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego, bo zajmuje się tym notariusz. Darowizna jest umową nieodpłatną, a to oznacza, że obdarowany nie przekazuje darczyńcy nic w zamian. Ma jednak obowiązek zapłaty podatku od darowizny. Podstawy prawne darowizny zapisane są w Kodeksie cywilnym, mówiącym w tej kwestii: „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku”.
Ile kosztuje przepisanie mieszkania?
Umowa darowizny mieszkania zawsze wiąże się z kosztami. Po pierwsze są to opłaty notarialne, bo przeniesienie praw do nieruchomości leży w gestii notariusza, który sporządza wymagane dokumenty. Taksy notarialne są ustalane prawnie i zależą od wartości nieruchomości. Maksymalne stawki taksy notarialnej określone są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Po drugie kosztuje też wpis lub ewentualne założenie księgi wieczystej. Obdarowany jest również zobowiązany do zapłacenia podatku, chociaż są grupy podatkowe, które mogą uzyskać częściowe zwolnienie z jego zapłaty lub nawet całkowite.
Czy wszyscy muszą płacić podatek od darowizny?
Darowizna mieszkania jest naturalnie opodatkowana podatkiem od spadku i darowizn. Nie wszyscy jednak taki podatek muszą płacić. Dotyczy to podatników z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższej rodziny – małżonków, dzieci, wnuków, rodziców, rodzeństwa, macochy, ojczyma, pasierbów. Zasadniczo wchodzą oni do pierwszej grupy podatkowej, w której obowiązuje kwota zwolniona z podatku – 36 120 zł, ale nie dotyczy to najbliższej rodziny darczyńcy. Przekazanie mieszkania w obrębie w/w wymienionych grupach zwalnia od podatku. Należy jednak otrzymaną darowiznę zgłosić do właściwego urzędu skarbowego na druku SD-Z2.
Kto i ile płaci za podarowaną nieruchomość?
Mieszkanie w formie darowizny można przekazać dowolnej osobie i nie ma znaczenia, ile ma lat, jakie ma obywatelstwo i czy jest z nami spokrewniona. Ma to jednak znaczenie dla kosztów całej operacji, czyli chodzi o wysokość podatku. Darowizna jest opodatkowana w trzech grupach podatkowych, chociaż w każdej z tych grup obowiązuje określona kwota wolna od podatku. Jakie wyróżniamy grupy podatkowe i ile wynosi w nich podatek?
1. grupa podatkowa (teść, teściowa, synowa, zięć). W tym wypadku podatek wynosi 946,60 zł oraz 7% nadwyżki powyżej 23 665 zł.
2. grupa podatkowa (rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie innych zstępnych) musi zapłacić 1893,30 oraz 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
3. grupa podatkowa, czyli wszystkie pozostałe osoby niewymienione w grupach poprzednich, a także osoby, które nie są spokrewnione z darczyńcą zapłacą 3313,20 zł oraz 20% od nadwyżki 23 665 zł.
Jak zgłosić darowiznę?
Zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego można dokonać za pośrednictwem poczty, osobiście lub przez portal e-Deklaracje. Za takie zgłoszenie jest również odpowiedzialny notariusz sporządzający akt notarialny. W przypadku, kiedy podatnik będzie zobowiązany zapłacić podatek od darowizny, to notariusz wylicza i poobiera podatek, przekazując go do urzędu skarbowego. Przekazując mieszkanie jako darowiznę warto zastanowić się nad ustanowieniem służebności, dzięki której darczyńca będzie mógł w określonym zakresie korzystać z cudzej nieruchomości. Jest to rozwiązanie warte polecenia, bo w przyszłości może dojść do wielu niespodziewanych komplikacji, np. ewentualnego konfliktu lub śmierci obdarowanego. Bez przemyślanych zabezpieczeń darczyńca traci prawo do korzystania z nieruchomości na dawnych zasadach. Darowizna jest ciekawym rozwiązaniem prawnym, ale zawsze trzeba zabezpieczyć własne interesy.
Bogumiła Pierzchanowska
Fot.